Pandemia wirusa SARS-Cov-2 spowodowała, że coraz więcej osób prywatnych oraz instytucji (zarówno publicznych, jak i prywatnych), zastanawia się, w jaki sposób najlepiej chronić swoich pracowników oraz rodziny przed wirusami. Pandemia spowodowała jeszcze inną rzecz, a mianowicie taką, że coraz bardziej zwracamy uwagę również na inne potencjalne zagrożenia, takie jak bakterie oraz grzyby. Powszechną jest wiadomość, że przed różnego rodzaju mikrobami bardzo dobrze chroni nas regularna dezynfekcja. W kwestii dezynfekcji wiemy już sporo, ale ostatnio pojawiła się nowa metoda, taka jak ozonowanie.
Co to jest ozonowanie?
Ozonowanie nie jest całkowicie nową metodą. Była ona już stosowana wcześniej, ale przede wszystkim stosowano ją głównie do dezynfekcji trudno dostępnych miejsc. Takimi miejscami są instalacje klimatyzacyjne, zarówno w samochodach, jak i w pomieszczeniach. Ozonowanie stosowane było głównie do tego, aby pozbyć się bakterii oraz grzybów, które bardzo dobrze narastają w klimatyzacji, ponieważ mają tam stworzone idealne warunki do namnażania się (czyli dobrą wilgotność oraz względnie stabilną temperaturę). Czy można zatem ozonować na przykład pomieszczenia lub dezynfekować za pomocą ozonu zabawki oraz inne przedmioty?
Czym jest ozon?
Ozon jest to forma alotropowa tlenu. Tlen na naszych wysokościach geograficznych (tam, gdzie żyją ludzie), występuje w postaci dwuatomowej. Jest to gaz dla ludzi oraz zwierząt nieszkodliwy, oraz niezbędny. Wszystko to dotyczy to jednak jego postaci dwuatomowej. Tlen nawet w postaci dwuatomowej jest to pierwiastek o właściwościach utleniających, niemniej jednak jak wspomniano, dla ludzi jest niezbędny do życia. Ozon jest to również tlen, ale w postaci cząsteczek trójatomowych. Trójatomowa postać tlenu jest niezwykle aktywna chemiczna i ma bardzo silne właściwości utleniające. Z tego powodu jest silnie toksyczna dla organizmów żywych, a w większych stężeniach również jest toksyczna dla człowieka. Na naszych wysokościach geograficznych ozonu jest bardzo niedużo, a jego obecność wynika z działalności człowieka, lub z wyładowań atmosferycznych. Ozonu jest dużo w wyższych warstwach atmosfery, ponieważ tam promieniowanie kosmiczne jest bardzo duże, a z oddziaływania promieniowania na tlen powstaje ozon. Ozon jest to substancja bardzo mało stabilna, dlatego na wyższych wysokościach geograficznych, jego rozpad jest zrównoważony produkcją w wyniku działania promieniowania kosmicznego. Przy powierzchni ziemi ozonu praktycznie nie ma, ponieważ naturalnie nie ma on możliwości do powstania, a jeśli już jest, to szybko ozon rozpada się do bezpiecznej formy.
Ozonowanie – jak działa?
Kiedy wiemy już dobrze, czym jest ozon, możemy przejść do tego, w jaki sposób działa on na bakterie wirusy oraz grzyby. Ponieważ ozon jest to bardzo aktywna cząsteczka tlenu, bardzo szybko wchodzi ona w reakcję chemiczną z różnego rodzaju innymi związkami organicznymi. Dzięki tym właściwościom idealnie radzi on sobie z wirusami, ponieważ każdy kontakt ozonu z wirusem, powoduje rozpad jego lipidowej otoczki, co oznacza jego całkowitą dezintegrację. Innymi słowy, wirus nie ma możliwości przetrwać w środowisku, w którym jest ozon. Podobnie sytuacja ma się z bakteriami oraz z grzybami, chociaż w przypadku bakterii, a szczególnie w przypadku grzybów, czas ekspozycji ozonu musi być nieco dłuższy, ponieważ są to organizmy bardziej złożone. Ozon jest gazem, więc dociera do wszelkich zakamarków, skutecznie je dezynfekując. Po zakończonej dezynfekcji ozonem bardzo szybko rozpada się do bezpiecznej postaci tlenu i nie jest już toksyczny dla człowieka. Warto tutaj wspomnieć o tym, że aby tego typu sytuacja zaszła, musimy wyłączyć urządzenie produkujące ozon, czyli ozonator.
W jaki sposób zdezynfekować pomieszczenie?
W handlu bardzo dużo pojawiło się ostatnio urządzeń, które nazywamy ozonatorami. Jak możemy się łatwo domyślić, służą one do ozonowania pomieszczeń. Jeżeli chcemy samodzielnie przeprowadzić ozonowanie, jest to oczywiście możliwe, ale musimy zrobić to w odpowiedni sposób. Po pierwsze musimy mieć ozonator lub ozonatory, które są dopasowane do kubatury pomieszczenia, które dezynfekujemy. Zanim w ogóle rozpoczniemy ozonowanie, musimy całe pomieszczenie uszczelnić, wliczając w to zamykanie okien oraz na przykład uszczelnienie kratek wentylacyjnych, ponieważ tymi miejscami ozon będzie nam uciekał i nie będziemy w stanie, uzyskać odpowiedniego stężenia ozonu, który będzie dezynfekować. Musimy pamiętać o tym, aby w pobliżu ozonatora zainstalować wentylator, który będzie rozprowadzał po całym pomieszczeniu ozon. Gaz ten jest naturalnie cięższy od powietrza i bez wentylatora, będzie gromadził się tylko i wyłącznie przy podłodze. Musimy pamiętać również o tym, że powinniśmy mieć czujnik ozonu, który wskaże nam, że w danym pomieszczeniu osiągnęliśmy już wymagane stężenie ozonu. Musimy się również odpowiednio zabezpieczyć. Do zabezpieczenia wchodzi przede wszystkim kombinezon ochronny oraz maska ochronna z filtrem, dedykowanym do ozonu.
